Nadenken over wat er gebeurd zou kunnen zijn of wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren, doen we allemaal. Soms onbewust, maar vaak ook bewust. Bijna altijd gebeurt dit in ons hoofd, zonder bepaalde techniek of methode.
De afgelopen decennia is het scenariodenken en scenarioplanning, het bedenken van mogelijke toekomsten gaat, uitgewerkt in methodes en technieken. Binnen grote organisaties zoals Shell of de Politie is het scenarioplanning een echt vakgebied geworden dat ingezet wordt om de mogelijke gevolgen van beslissingen van te voren te kunnen overzien.
Door scenario's te ontwikkelen kunnen onzekerheden expliciet gemaakt worden. Alle extreme mogelijkheden en uitkomsten worden in kaart gebracht en zo is het mogelijk om je voor te bereiden op het onbekende. Bedrijven die al werken met scenariodenken en scenarioplanning hadden voorbereid kunnen zijn op deze coronacrisis. De kans dat er een keer een pandemie zou uitbreken bestond. Door van te voren hier over na te denken en een plan te maken voor de mogelijke uitkomsten, kan een bedrijf voorbereid zijn en beter doordacht handelen.
Scenarioplanning helpt je plannen voor de toekomst?
Bij scenarioplanning plan je voor het scenario dat is bedacht. Scenario's worden geformuleerd die helpen de impact van grote veranderingen te begrijpen en adequaat te handelen. De implicaties voor de organisatie worden in kaart gebracht en dat maakt duidelijk welke strategische keuzes gemaakt moeten worden.
Scenarioplanning voorbeeld
Als HR professional bij een grote onderwijsinstelling weet u nu niet wat er komen gaat. Er zijn een paar situaties die zich de komende tijd kunnen gaan voordoen:
- Een algehele lockdown van alle scholen;
- Een coronauitbraak onder leerlingen en leraren;
- Ouders en leerlingen die zich tegen de maatregelen keren en niet langer meer meewerken;
- Ouders die uit angst hun kinderen thuishouden.
Voor deze vier situaties kan van te voren een plan van aanpak gemaakt worden. Mocht de situatie zich voordoen, dan wordt er niet gehandeld uit paniek, maar een kant en klaar scenario kan uit de kast worden getrokken.
Scenariodenken retrospectief en toekomstgericht
Een organisatie waar succesvol gewerkt wordt met scenariodenken is de politie. Het denken in scenario's is een intrinsiek onderdeel van de politieopleiding. Het wordt zowel toekomstgericht toegepast als retrospectief. In het eerste geval bijvoorbeeld voor grote evenementen. Hoe te handelen bij een terroristische aanslag, of een te grote opkomst. In het tweede geval is er iets gebeurd waarbij achteraf een scenario bedacht wordt hoe het zo heeft kunnen komen. Deze manier van denken is niet alleen nuttig voor een organisatie als de politie, maar zeker ook voor andere organisaties.
Bij een wilde staking zou door scenariodenken onderzocht kunnen worden hoe het zover heeft kunnen komen. Als dat inzichtelijk is, kan deze kennis gebruikt worden om dit in de toekomst te voorkomen. Aan de andere kant, kan er een scenarioplan gemaakt worden voor het geval er wel weer een wilde staking is