Hoogleraar Lidewey van der Sluis: "De organisatie als bloeiend en bruisend ecosysteem"

Foto: Cor Salverius/Fotobureau Dijkstra

Hoe kun je als organisatie relevant blijven in een tijd van ongekende mogelijkheden, onvoorspelbare risico’s, en grenzeloze markten? "Het motto van organisaties van nu is overleven en/of aanpassen aan de nieuwe tijdgeest en nieuwe werkelijkheid", zegt prof. dr. Lidewey van der Sluis.

“Dat is risicomanagement en verandermanagement in één. “Ik heb als econoom geleerd dat je als mens en als organisatie een ecosysteem bent”, zegt Van der Sluis. “Zo’n systeem ‘leeft’ in afhankelijk van de omgeving. Performance never comes in isolation.”

Ecosysteem

Tijdens de HR Essenties waar Van der Sluis doceerde, gaat het over organisaties als een ecosysteem.  Vanuit een relationeel perspectief. “Veranderingen in de context van organisaties vragen om veranderen van organisaties. Als de omgeving verandert zoals nu nadrukkelijk het geval is, verandert een organisatie als het goed is mee. Zij is adaptief – adapt. Of niet, maar dan is het afgelopen. Adapt or die dus. Zo hard is de markt.”

Bamboo

“Dat adaptief zijn essentieel is om te overleven, leert de natuur ons. Be as bamboo in the breeze.” Dat is volgens Van der Sluis de les die we vanuit de natuurwetenschappen kunnen leren over overleven en overeind blijven. “In ecosystemen gaat het om het principe Survival of the fittest. Dat klinkt hard en dat is het ook. Meedoen en mee blijven doen gaat niet vanzelf. In een ecosysteem blijven degenen over die ertoe doen. Dat zijn degenen die relevant zijn voor het geheel. Een sterke organisatie is zo’n ecostysteem binnen een samenleving en een team is zo’n ecosysteem binnen een organisatie.”

Meebewegen

“Dit fit-zijn, dat adaptieve in relatie met de omgeving, vraagt veel van mensen én van organisaties van mensen. Aanpassen, schakelen, flexibel zijn, meebewegen met het oog op de bedoeling van de organisatie evenals bezig blijven om kansen te verzilveren, zo verantwoord en efficiënt als mogelijk.”

Weten waar je het voor doet en waarom je doet wat je doet, is in turbulente tijden volgens de hoogleraar van groot belang. Dat vraagt met name van werkgevers iets extra’s, namelijk een adaptieve invulling van ondernemerschap en leiderschap. “Wat die invulling anno 2021 is, is een andere dan in 1960 en die zal ook anders zijn dan in 2100”, zegt Van der Sluis.

Geen tijdloze en plaatsonafhankelijke checklist

“De tijd bepaalt vaak wat normaal, goed, of slecht is. Ook bepaalt de context wat gewenst is. Wat in een kleine supermarkt in een uithoek van de wereld goed is om te doen, is wellicht heel anders dan in een multinational in het centrum van een ecosysteem, zoals een bank dat kan zijn. Anders gezegd: wat een organisatie moet doen om relevant te blijven, om als bamboo in the breeze overeind te blijven, is contextueel en dus ook veranderlijk. Daar is geen tijdloze en plaatsonafhankelijke checklist voor.”

Rol van HR

“Turbulentie is van alle tijden en alle plaatsen. Dat vraagt van mensen aanpassing, flexibiliteit, en wendbaarheid. Richting de bedoeling. HR kan ervoor zorgen dat dat inzicht er in de organisatie is. Dat mensen, teams, en afdelingen wakker en alert zijn om relevant te blijven. Continu. Dat rust roest. Dat leren in ecosystemen leven betekent.”

Where magic happens

“Tijdens HR Essenties krijgen deelnemers kennis, taal, en conceptuele modellen aangereikt die ze de volgende dag kunnen toepassen om organisaties en medewerkers in de ‘eco-stand’ te zetten. Vanuit een relationeel perspectief, want niet individuen maar relaties van mensen maken dat teams en organisaties glansrijk overleven en risico’s weten te managen.” Van der Sluis: “Anders gezegd, we gaan ons richten op relaties, want that’s where the magic happens.”